Κυριακή, Δεκέμβριος 01, 2024

Κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης η Εισαγωγή στην ποίηση του Σικελιανού, με επιμέλεια του καθηγητή Ερατοσθένη Γ. Καψωμένου (Ηράκλειο Κρήτης, 2011).


Ο τόμος απαρτίζεται από τρεις ενότητες:

α) τα Προλεγόμενα, μια εκτεταμένη γραμματολογική και ερμηνευτική μελέτη, όπου ο επιμελητής επιχειρεί να δώσει μια πλήρη εποπτεία και κριτική αποτίμηση των σημαντικότερων μελετών που έχουν γραφτεί για το Σικελιανό και το έργο του από το 1909 (έκδοση του “Αλαφροΐσκιωτου”) έως το 2008· και με διάμεσο τα υπό κρίση κείμενα, να αναδείξει τη συμβολή του  Άγγελου Σικελιανού στα πεδία της ποιητικής, των αξιών και του πολιτισμού.

β) μια κριτική Ανθολογία που καλύπτει το σύνολο των μελετών και κριτικών κειμένων για το έργο και την προσωπικότητα του ποιητή, όπου ο αναγνώστης θα βρει τα διασημότερα κείμενα και τις λαμπρότερες σελίδες που έχουν γραφεί για τον Άγγελο Σικελιανό.

γ) μια πλούσια κριτική Βιβλιογραφία, που καλύπτει επαρκώς όλα τα είδη που καλλιέργησε (ποίηση, τραγωδία, δοκίμιο) και  όλες τις πλευρές του έργου του, και καθοδηγεί τον μελετητή σε μια συστηματική και πλήρη εποπτεία ενός μεγάλου έργου κι ενός οικουμενικού ποιητή.

Παραθέτομε στη συνέχεια ένα απόσπασμα από τα Προλεγόμενα:

Το έργο του Σικελιανού, στην αρχή της νέας χιλιετίας, αποχτά μια συνταρακτική επικαιρότητα, που φαίνεται να δικαιώνει την άποψη ότι ο Σικελιανός είναι ποιητής του μέλλοντος. Η επικαιρότητά του, στην παρούσα ιστορική συγκυρία, έγκειται σε τρία τουλάχιστον σημεία:

α. Πριν ακόμα υπάρξει υποψία διαταραχής στην οικολογική ισορροπία του πλανήτη, ο Σικελιανός επεσήμαινε με όλους τους τρόπους - με τη γλώσσα της ποίησης, με τη συμβολική του μύθου, με το θεωρητικό λόγο - τις ολέθριες για το μέλλον του κόσμου συνέπειες από τη μονομερή - βιομηχανική και τεχνολογική - ανάπτυξη του ανταγωνιστικού προς τη φύση δυτικού πολιτισμού και διακήρυττε την αναγκαιότητα για έναν ριζικό αναπροσανατολισμό της ανθρωπότητας προς ένα πολιτισμικό πρότυπο εναρμονισμένο προς τη φύση και τις ζωικές αξίες. Ο ποιητής σε ανύποπτο χρόνο είχε προειδοποιήσει ότι η κατεύθυνση προς την οποία δείχνει το κυρίαρχο δυτικό πολιτισμικό μοντέλο είναι η ολοκληρωτική καταστροφή του πλανήτη. Η συμβολική της Σταυρωμένης Θηλύτητας, που στην Κοσμική διάστασή της παραπέμπει στη Μάνα-Γη, είναι πολύ εύγλωττη πάνω σ’ αυτό.

β. Τη στιγμή που ο δυτικός ρασιοναλισμός θριάμβευε μέσω της διάδοσης κι επικράτησης των υλιστικών του προεκτάσεων, ο Σικελιανός μιλούσε για το «αναπαλλοτρίωτο θρησκευτικό κεφάλαιο του ανθρώπου» και τη σκοπιμότητα μιας εξισορρόπησης ορθολογισμού και μυστικισμού, μέσα από μια σύνθεση που να διασώζει την ψυχοσωματική ενότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Αν η ισορροπία αυτή είχε επιτευχθεί, δε θα βρισκόμασταν σήμερα μπροστά σ’ αυτή την κατακλυσμική αναβίωση μυστικιστικών λατρειών, που θυμίζουν τον πιο σκοτεινό μεσαίωνα.

γ. Σε μια περίοδο που η έννοια του έθνους ήταν ιδεολογικά ατράνταχτη, ο Σικελιανός ήταν ο πρώτος που αντιμετώπισε θεωρητικά την προοπτική μιας παγκόσμιας κοινωνίας, μέσα στη λογική αναθεώρησης του κυρίαρχου δυτικού μοντέλου· αναθεώρησης με γνώμονα ένα οικουμενικό πολιτισμικό πρότυπο που να συνθέτει και όχι να ισοπεδώνει τις πολιτισμικές παραδόσεις των λαών, να απελευθερώνει και να εξασφαλίζει και όχι να υποδουλώνει και να αφανίζει τις πατρίδες και τα έθνη· και γι’ αυτό βασισμένο όχι στους στρατιωτικούς συνασπισμούς αλλά στους  πολιτισμικούς θεσμούς.”