Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Γεωργίου και Αρτεμισίας Καψωμένου, τιμώντας τη μνήμη του Εταίρου της, Ανδρέα Γ. Καψωμένου, εξέδωσε, στα “Eννιάημερα” από την εκδημία του, το ακόλουθο Ψήφισμα:
Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών πενθεί, μαζί με την Οικογένεια Καψωμένου, την απώλεια του Εταίρου και πρώτου Προέδρου της (1992-2005) Ανδρέα Γεωργίου Καψωμένου, ο οποίος απεβίωσε, 23.04.2025 στη γενέτειρά του, από οξύ πνευμονικό οίδημα, σε ηλικία 82 ετών.
Γεννημένος στην κωμόπολη Αλικιανού Κυδωνίας, 14.02.1943, ο Ανδρέας Καψωμένος τέλειωσε τις εγκύκλιες σπουδές στη γενέτειρά του και έλαβε το Απολυτήριο Γυμνασίου από τα ιδιωτικά «Εκπαιδευτήρια Κυδωνίας» Γεωργίου Δ. Καψωμένου, το έτος 1961. To 1963 έφυγε για ανώτατες σπουδές στην Ιταλία, όπου εγγράφηκε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου του Παλέρμου. Αφού τελείωσε το δεύτερο έτος σπουδών (1965), πήρε μετεγγραφή για την αντίστοιχη Σχολή του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας, μια από τις αρχαιότερες και διασημότερες Σχολές Αρχιτεκτονικής της Ιταλίας. Το ακαδημαϊκό έτος 1969-70 τελείωσε τη φοίτησή του στην Αρχιτεκτονική Σχολή και το 1972 υπέβαλε την πτυχιακή του διατριβή με θέμα τα σχολικά κτήρια (ανάλυση της κατάστασης και μελέτη για την οικοδόμηση πρότυπου σχολικού κτηρίου στην πόλη Prato), πέρασε επιτυχώς τις πτυχιακές του εξετάσεις και έλαβε το Δίπλωμα Αρχιτέκτονος Μηχανικού του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας.
Το στρατιωτικό πραξικόπημα και η επιβολή της Δικτατορίας στην Ελλάδα (1967-74) τον βρήκε φοιτητή στη Φλωρεντία. Ο Ανδρέας Καψωμένος έσπευσε να ενταχθεί στο Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ. Εξωτερικού) και ως στέλεχος της τοπικής Οργάνωσης Φλωρεντίας «Φίλοι του ΠΑΚ» αγωνίστηκε με αφοσίωση και σεμνότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας, αντιμετωπίζοντας με αξιοπρέπεια τις συνέπειες (αφαίρεση διαβατηρίου, άρση του δικαιώματος να λαμβάνει συνάλλαγμα από την Ελλάδα, αδυναμία επιστροφής στην πατρίδα). Για λίγους μήνες εργάστηκε στο γραφείο του Καθηγητή του και ως εξωτερικός συνεργάτης σε ιδιωτικό αρχιτεκτονικό γραφείο για τη σύνταξη ρυθμιστικού σχεδίου της Κοινότητας Sarzana de la Spezia. Στη συνέχεια, αναγκασμένος να παρατείνει τη διαμονή του στην Ιταλία, χρειάστηκε να εργαστεί περιστασιακά σε δουλειές κατώτερες των επιστημονικών του προσόντων.
Μετά την πτώση της δικτατορίας, επέστρεψε, το Σεπτέμβριο 1974, στην Ελλάδα και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία (1974-75) ως ναρκοσυλλέκτης σε παραμεθόρια περιοχή. Τον Ιούνιο του 1976 έδωσε εξετάσεις στο ΔΙΚΑΤΣΑ για την αναγνώριση του πτυχίου του και έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Σύμφωνα με το Νόμο 716/77, ήταν κάτοχος του πτυχίου Α για την κατηγορία μελετών υπ’ αρ. 7 και πτυχίου Γ΄ για την κατηγορία μελετών υπ’ αρ. 6. Το ίδιο έτος έγινε μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Τ.Ε.Ε. Αρ. Μητρ. 23445). Παντρεύτηκε στην Αθήνα τη σύντροφο των φοιτητικών του χρόνων Αρχιτέκτονα Μαρία Ζήσιμου, με την οποία απόκτησε μια κόρη, την Έλενα A. Καψωμένου.
Το Νοέμβριο 1976 άνοιξε Αρχιτεκτονικό Γραφείο στην Αθήνα (οδός Δροσοπούλου 2, Κυψέλη), το οποίο διατήρησε με τη σύζυγό του μέχρι το Νοέμβριο του 1983. Στο χρονικό διάστημα από το Νοέμβριο 1983 μέχρι τον Απρίλιο 1985 συνεργάστηκε με το Αρχιτεκτονικό Γραφείο Γεωργίου Πλατσάκη (Λεωφ. Αλεξάνδρας, Αθήνα) σε μελέτες κτηριακών έργων. Το έτος 1985 και για χρονικό διάστημα ενός μηνός εργάστηκε στην εργοληπτική Εταιρεία Ζ΄ τάξης Δ. Κακαβά ως Επιβλέπων μηχανικός στην επισκευή υπόγειας σήραγγας στο φράγμα του Μόρνου. Ως ελεύθερος επαγγελματίας έχει εκπονήσει προσωπικά ή σε συνεργασία με ομοτέχνους και άλλα αρχιτεκτονικά γραφεία, δεκάδες μελέτες, για αστικές και εξοχικές κατοικίες, πολυκατοικίες, βιομηχανικά συγκροτήματα, σχολεία, εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχεία, κ.λ.π. Ενδεικτικά σημειώνομε την Προμελέτη Εμπορικού Κέντρου στον Οικισμό Θρακομακεδόνων Αττικής, που κατελάμβανε οκτώ οικοδομικά τετράγωνα συνολικής έκτασης 26 στρεμμάτων και περιλάμβανε Κοινοτικό κατάστημα, Σταθμό Χωροφυλακής, Ταχυδρομείο, Τράπεζα, Κινηματογράφο-Θέατρο, Πρατήριο υγρών καυσίμων, Super-market, εστιατόριο, καταστήματα και γραφεία. Από τις ερευνητικές του δραστηριότητες αναφέρομε μια σημαντική μελέτη του στο πεδίο της Στατικής (1982), όπου επινόησε απλούς και εύχρηστους τύπους πλαισίων.
Το έτος 1985 προσλήφθηκε, με Σύμβαση Συνεργασίας δύο ετών (Ιούνιος 1985 – Ιούνιος 1987), στη Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης (Δ.Ε.ΠΟ.Σ. Α.Ε.) στο Πρόγραμμα Περιφερειακών Αγορών του Υπουργείου Γεωργίας με χρηματοδότηση του Κοινοτικού ταμείου FEOGA. Το Φθινόπωρο του 1986 συνεργάστηκε με ομάδα επιστημόνων που συνέταξε μελέτη για τη στέγαση των σεισμοπλήκτων Μεσσηνίας, με προκατασκευή μονώροφων και διώροφων κατοικιών, μια πρόταση που είχε ευρεία προβολή στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο.
Το καλοκαίρι του 1987 έλαβε μέρος σε δύο διεθνείς διαγωνισμούς και εκπόνησε Αρχιτεκτονικές Μελέτες για τους Εκθεσιακούς Αποθηκευτικούς χώρους των Περιφερειακών Αγορών Χανίων και Βόλου για λογαριασμό της εργοληπτικής Εταιρείας ΔΩΡΙΚΟΣ Α.Τ.Ε. Κέρδισε και στους δύο διαγωνισμούς και η Εταιρεία ΔΩΡΙΚΟΣ ανακηρύχθηκε μειοδότης και ανέλαβε την υλοποίηση των αντίστοιχων έργων. ‘Εκτοτε ο Ανδρέας Καψωμένος εργάστηκε ως Σύμβουλος αρχιτέκτονας ΣΤ΄ τάξης στην Εταιρεία ΔΩΡΙΚΟΣ.
Την ίδια περίοδο είχε εργαστεί σε πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού για την αναμόρφωση της Αρχιτεκτονικής Μελέτης (προμελέτης και οριστικής μελέτης εφαρμογής) της Περιφερειακής Αγοράς Κορίνθου στο Λέχαιο Κορινθίας. Επίσης συνεργάστηκε με το Αρχιτεκτονικό Γραφείο του συναδέλφου του Νίκου Καρακατσάνη.
To Σεπτέμβριο του 1988 προσλήφθηκε στο τεχνικό τμήμα της τριτοβάθμιας Συνεταιριστικής οργάνωσης ΣΚΟΠ ως ο μοναδικός Αρχιτέκτονας για την υλοποίηση τεσσάρων Περιφερειακών Αγορών. Την περίοδο αυτή υπήρξε μέλος της Διευθύνουσας υπηρεσίας και Προϊσταμένης αρχής της Τ.Υ. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι το Μάρτιο του 1990, οπότε παραιτήθηκε για προσωπικούς λόγους.
Από το Νοέμβριο του 1995 ως τον Αύγουστο του 2002 εργάστηκε, με διαδοχικές Συμβάσεις Συνεργασίας, στη Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης (ΔΕΠΟΣ Α.Ε.) συμμετέχοντας στο υπό την αιγίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ Πρόγραμμα Αναβάθμισης Ορεινών περιοχών Αρκαδίας, Μεσσηνίας, Λακωνίας και Αργολίδας («Οικιστικής Ανασυγκρότησης – Ανάδειξης και Προστασίας Παραδοσιακών και Αξιόλογων Οικισμών»), ενταγμένο στο ΠΕΠ Πελοποννήσου του Δευτέρου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Το Πρόγραμμα περιελάμβανε τους οικισμούς Άνω Δολιανών, Πλατάνου, Καστάνιτσας, Πραστού, Τυρού, Λεβιδίου, Λαγκαδιών, Καρύταινας, Κορώνης, Κυπαρισσιού, Καστανιάς και Κρανιδίου. Οι προβλεπόμενες μελέτες και εργασίες αφορούσαν αποκαταστάσεις παραδοσιακών οικιών και κτηρίων, διαμορφώσεις πλατειών με πλακοστρώσεις, βρύσες κ.λ.π., πλακοστρώσεις δρόμων, πεζοδρόμων και καλντεριμιών. Ο Ανδρέας Καψωμένος ήταν υπεύθυνος οικονομικής διαχείρισης και υλοποίησης του Προγράμματος, με παράλληλη σύνταξη αρχιτεκτονικών μελετών και επίβλεψη των έργων, με έδρα την Τρίπολη, ενώ, ανάλογα με τις ανάγκες του έργου, μετακινούνταν στα κεντρικά της ΔΕΠΟΣ στην Αθήνα, στη Διεύθυνση Μελετών. Στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του εκπόνησε σε συνεργασία με τον αρχαιολόγο Σπυρόπουλο, τη μελέτη διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου της ιστορικής έπαυλης του Ηρώδου του Αττικού (2ος μ.Χ. αι.) στην Εύα Κυνουρίας, η οποία υποβλήθηκε και εγκρίθηκε από την Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σπάρτης. Από το Δεκέμβριο 1999 του ανατέθηκε επιπλέον η ευθύνη υλοποίησης του Προγράμματος Ανάπλασης του Ιστορικού Κέντρου της Κέρκυρας, στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Δήμου Κερκυραίων – ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΕΘΟ – ΥΠΠΟ και της Δημόσιας Επιχείρησης Πολεοδομίας και Στέγασης (ΔΕΠΟΣ Α.Ε.). Στο έργο αυτό ο Ανδρέας Καψωμένος εργάστηκε από το Δεκέμβριο 1999 ως τον Αύγουστο 2002.
Στο πολιτικό πεδίο, ο Ανδρέας Καψωμένος, επιστρέφοντας από την Ιταλία, παρέμεινε προσηλωμένος με συνέπεια και ανιδιοτέλεια, καθ΄ όλη την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης, στον κεντρικό στόχο του Κινήματος για «μια Ελλάδα που να ανήκει στους Έλληνες». Και μαζί με τους συντρόφους του της οργάνωσης «Φίλοι του ΠΑΚ» Φλωρεντίας – οι οποίοι δέθηκαν μεταξύ τους σε μια εφ’ όρου ζωής συντροφική σχέση και αγωνιστική αλληλεγγύη – πάλεψαν στο μέτρο που τους αναλογούσε να κάμουν κοινό κτήμα του λαού τα οράματα του αντιδικτατορικού αγώνα της φοιτητικής νεολαίας. Σταδιακά, καθώς το αίτημα της πολιτικής αλλαγής γινόταν πλειοψηφικό ρεύμα, έγιναν αισθητές οι ιδεολογικές διαφορές μέσα στο ευρύ φάσμα των δυνάμεων που υποστήριζαν το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Και ο ενδοκομματικός συσχετισμός δυνάμεων – σε συνδυασμό με τον «πολιτικό ρεαλισμό» που υπαγόρευε η εσωτερική και διεθνής ιστορική συγκυρία – έσπρωξε στο πολιτικό περιθώριο την πρωτοπορία του νεολαιίστικου κινήματος. Οι «Φίλοι του ΠΑΚ» Φλωρεντίας αντέδρασαν τότε επιλέγοντας μια στάση κριτικής υποστήριξης του κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ, επιλογή που βρήκε τον πολιτικό της εκπρόσωπο στην ευγενική μορφή του Μιχάλη Χαραλαμπίδη.
Η δεκαετία του 1990 επιφύλασσε σκληρές δοκιμασίες και διαψεύσεις για τον Ανδρέα Καψωμένο τόσο σε προσωπικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Μέσα σε λίγο διάστημα έχασε την αγαπημένη του σύντροφο Μαρία Ζήσιμου και τον αδελφό του μουσουργό Δημήτρη Καψωμένο και την ίδια περίοδο είδε τον πολιτικό οργανισμό τον οποίο είχε στηρίξει με όλες του τις δυνάμεις ως φορέα κοινωνικής αλλαγής να μεταλλάσσεται από το 1996 κ.ε. προς μια κατεύθυνση που φαινόταν μη συμβατή με τα νεανικά του οράματα για μια Ελλάδα εθνικά υπερήφανη και κοινωνικά δίκαιη. Ο συγκλονισμός απ’ αυτή την αιφνίδια συσσώρευση πολλών οδυνηρών πληγμάτων και απογοητεύσεων ώθησε τον Ανδρέα Καψωμένο σε μια παρατεταμένη εσωστρέφεια και αποστασιοποίηση από τα κοινά. Στο διάστημα αυτό επιστρέφοντας στην Κρήτη ανέλαβε την προεδρία και την οργάνωση της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών στα πρώτα της βήματα Και μετά τη συνταξιοδότησή του (2004) αποσύρθηκε οριστικά στην ιδιαίτερη πατρίδα του και ασχολήθηκε με την τέχνη (γλυπτική, ποίηση, μουσική). Κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του συγκέντρωσε, κατέγραψε και διέσωσε το αρχείο του πατέρα του Γεωργίου Δ. Καψωμένου, εκπαιδευτικού, συγγραφέα και πολιτευτή.
Σ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο του ατομικού του δράματος είχε, μεταξύ άλλων, τη διαρκή συμπαράσταση των συντρόφων του της Φλωρεντίας, αντιπροσωπεία των οποίων ήρθε να τον συνοδεύσει στην τελευταία του κατοικία στις 27 Απριλίου 2025 και να καταθέσει στη μνήμη του χρήματα στο φιλανθρωπικό ταμείο της Ενορίας Αλικιανού.
Μαζί με τους οικείους, τους φίλους και τους συντρόφους του στους κοινωνικούς αγώνες, τα μέλη της Εταιρείας Κρητικών Κρητικών Σπουδών θα κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη του Ανδρέα Καψωμένου, τιμώντας τον τίμιο, ανιδιοτελή και φιλέταιρο χαρακτήρα του και πάνω απ’ όλα την ασυμβίβαστη προσήλωσή του στις ανθρωπιστικές αξίες του ελληνικού πολιτισμού.